Rasti i Xlibre nxjerr në pah më të keqen në komunitetin e burimeve të hapura. Ata prej nesh që menduan se me përfshirjen e kompanive në zhvillim do të kishim më të mirën e të dy botëve, gaboheshin plotësisht. Ne kemi më të keqen e të dy botëve: lakminë, egon, ambiciet monopoliste, paaftësinë dhe interesin vetjak.
Në mbrojtje të vetes, mund të them se kjo nuk i detyrohet të sapoardhurve si Microsoft, por individëve dhe kompanive që kanë punuar me burim të hapur për disa dekada.
Pak kontekst
Që nga vitet 80, Unix dhe sistemet operative derivate dhe/ose të frymëzuara prej tij kanë përdorur X11 si menaxher dritaresh për të ofruar një ndërfaqe grafike. Në rastin e Linux-it, në veçanti, është (ende) një variant i quajtur Xorg. Tetëmbëdhjetë vjet më parë, Red Hat vendosi që në vend që të përmirësonte X.org, do të ishte më mirë të shkruante një projekt nga e para. Problemi është se, ndërsa Wayland është një protokoll më modern dhe rregullon shumë nga të metat e Xorg, ai kurrë nuk i arriti kapacitetet e tij të plota. Megjithatë, meqenëse IBM, nëpërmjet Red Hat, kontrollon drejtpërdrejt ose tërthorazi disa projekte me burim të hapur, disa shpërndarje dhe projekte vendosën të ndërpresin mbështetjen.
Rasti Xlibre nxjerr në pah më të keqen në komunitet
Dhe këtu duhet t’i paralajmëroj lexuesit se po eci në një litar të tendosur. Po përpiqem ta gjej të vërtetën midis blogerëve që janë miqësorë me teknologjinë dhe teoricienëve të konspiracionit.
Më 5 qershor 2025, Enrico Weigelt, i përshkruar nga disa si zhvilluesi më aktiv i Xorg, vendosi ta ndante atë të quajtur Xlibre. Ky projekt premton të vazhdojë Xorg aty ku e la. (sipas disave, i paralizuar). Versioni i parë i Xlibre premton të përfshijë më shumë se 3000 përmirësime dhe rregullime.
Por nëna e të gjitha deleve është se Weigelt deklaroi se do të ishte një projekt pa DEI.
Çfarë është DEI?
Le të bëjmë pak psikologji kunati. Në një moment, lëvizja e softuerit të lirë dhe me burim të hapur pushoi së qeni vetëm një lëvizje e teknologëve dhe filloi të tërheqë aktivistë. të cilët e shohin atë si një mënyrë për të luftuar për qëllimet e tyre sociale. Kodi kaloi në plan të dytë për shkak të luftimit të kapitalit, pabarazisë sociale, racizmit dhe avancimit të axhendës gjinore.
DEI qëndron për Diversitet, Barazi dhe Përfshirje. Në teori, synon të krijojë mjedise pune që vlerësojnë dallimet individuale dhe promovojnë mundësi të barabarta për të gjithë. Kritikët thonë se kjo përbën racizëm të kundërt, duke favorizuar racën, gjininë ose orientimin seksual mbi kompetencën teknike.
Pak teori konspiracioni.
Në këtë pikë, nga njëra anë kemi kompani që përpiqen të imponojnë teknologjitë e tyre dhe nga ana tjetër njerëz që përpiqen të imponojnë axhendën e tyre. Red Hat dhe Freedesktop.org (entiteti përgjegjës për Xorg) reaguan duke bllokuar aksesin e Weigelt në depo dhe duke hequr kontributet e tij.
Nga ana ideologjike, u kujtua se Weigelt kishte një polemikë të njohur me Linus Torvalds për përdorimin e listës së postimeve të zhvillimit të kernelit Linux për të kundërshtuar vaksinimin kundër COVID.
Duke lënë mënjanë aspektin ideologjik, Kritikat e vetme ndaj Xlibre janë mungesa e zhvilluesve dhe dyshimet se mund të vazhdojë me kalimin e kohës pa mbështetjen e shpërndarjeve kryesore dhe desktopëve kryesorë. Të gjithë pajtohen se Wayland është ende shumë larg nga të qenit gati, veçanërisht në aspektin e aksesueshmërisë, dhe në vend që të përqendrohen në këtë, përgjigjet nga këto shpërndarje dhe projekte përbëhen nga më shumë bllokime ose vënie në pikëpyetje të motivimeve ideologjike të atyre që promovojnë Xlibre.
Edhe pse kontributet e Weigelt në Xorg nuk ishin pa probleme: gabime në menaxhimin e licencave, prishje të funksionaliteteve të RandR (rezolucioni dhe rrotullimi) ose shtim ndryshimesh që ndikuan në përputhshmërinë me drajverët e kartave grafike NVIDIA.
Për momentin, shpërndarjet Linux si Devuan, Arch Linux dhe OpenMnadriva kanë plane për të përfshirë Xlibre në depot e tyre.
Por kur hyjnë në lojë ideologjia dhe lakmia, dalin në pah parimet dhe teknologjia.